به گزارش پایگاه تحلیلی خبری دهاقان نا، در شهرهای قدیم ایران به آسیابهای مخصوصی اطلاق میشد که از آنها برای خرد کردن مواردی چون سنگ و زردچوبه و فلفل و امثالهم استفاده میشد. عصارخانه عبارت از محوطهای بود که در وسط آن دو قطعه سنگ گرد بر روی هم قرار داشت و این دو قطعه سنگ از یک طرف با اهرمی به یک رأس چهارپا، مثل الاغ یا شتر یا قاطر یا اسب متصل بود. با حرکت کردن حیوان، که به صورت دورانی صورت میگرفت، سنگ روئی آسیاب به حرکت درمی آمد و با گردش این سنگ، آنچه از موادی که به وسط سنگ مزبور ریخته میشد، نرم میگردید.
در قسمت بالای سنگ متحرک جایگاهی بود که مواد خردشونده را داخل آن میریختند تا از داخل سوراخ به زیر سنگ رفته و خُرد گردد.
برخی دیگر عصارخانه را نوعی دیگر از همین آسیابها دانستهاند که به همان شکل و کیفیت پیش گفته کار میکردند، با این تفاوت که به جای نمک و غیره، مواد نباتی و روغنی، مثل کرچک و غوره و غیره را به داخل آن میریختند تا روغن یا آب آنها گرفته شود.
عصارخانه حاج هاشم واقع در شمال عطاآباد يكي از عصارخانه هاي مهم استان اصفهان به شمار مي رفته است از آنجا كه دانه هاي روغني در اطراف عطاآباد زياد كشت مي شده است و از ديگر سو نياز مبرم مردم به روغن جهت روشنايي و سوخت اين عصارخانه زمان پادشاهي كريم خان زند احداث شده است و گفته شده از روغنهاي اين عصارخانه براي دربار كريم خان زند نيز از سوي حاكم وقت منطقه ميرزا جان ارسال مي شده است به نام درويشعلي باغ پا ( باغ پا شغلي بوده كه طي آن فرد در تابستان مسئول پاييدن و مراقبت از باغها را بر عهده داشته است) دفن شده و اجاق نام دارد يعني مردم با پختن نذري كنار آن به توسل به اهل بيت از خدا درخواست به آورده شدن حاجات خود را داشته اند.