به گزارش پایگاه تحلیلی خبری اطلاع‌رسانی شهرستان دهاقان “دهاقان‌نا” به نقل از ایرنا، هادی صالحی اصفهانی روز یکشنبه در خصوص اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه ها، گفت: در ابتدا موافق پرداخت یارانه نقدی بودم و به نظرم در آن زمان راه دیگری برای اصلاح قیمت ها وجود نداشت، اما هم اکنون فکر می کنم دیگر درست نیست در فاز دوم هم میزان پرداخت نقدی با پوشش سراسری افزایش یابد.

وی اظهار داشت: هزینه های پرداخت نقدی بسیار بالا رفته است، ضمن آن که از طرفی نیز مردم تاثیر پرداخت نقدی را دیده اند و درک بهتری بین آنان برای اصلاح قیمت ها، بدون پرداخت یارانه نقدی پیدا شده است.

به گفته وی، بر همین اساس هم اکنون نسبت به سه سال پیش، راحت تر می توان قیمت ها را بدون پرداخت نقدی سراسری افزایش داد، اما آن موقع شرایط به گونه ای بود که نمی شد این کار را کرد.

** دولت نباید یارانه هیچ دهکی را قطع کند

صالحی اصفهانی در پاسخ به پرسشی در خصوص حذف یارانه نقدی برخی دهک ها، گفت: به نظرم دولت باید از این موقعیت پیش آمده و خوش بینی نسبت به آینده استفاده کند و بگوید که پرداخت یارانه نقدی جدید برای همه دیگر ممکن نیست، اما دولت باید متعهد شود که یارانه نقدی 45 هزار تومانی را کاهش نمی دهد.

وی با بیان آن که، کسری بودجه برنامه هدفمندی را با بالا بردن اندک اندک قیمت انرژی راحت تر می توان فراهم کرد، افزود: بهتر است دولت 45 هزار تومان یارانه نقدی را پرداخت کند، اما فاز دوم را بدون افزایش میزان یارانه و به شکلی که فاز اول انجام شد، اجرا کند.

وی تاکید کرد: البته دولت باید از راه های دیگر به قشرهای کم درآمد جامعه کمک کند تا مردم بتوانند با تغییر قیمت انرژی و شوک های دیگری که به اقتصاد کشور وارد می شود، مقابله کنند و مردم هم موقعیت و شان معیشتی بهتری داشته باشند.

این کارشناس مسایل اقتصادی در مورد نحوه اجرای هدفمند کردن یارانه ها در فاز دوم نیز گفت: از آنجایی که دولت یارانه نقدی فاز اول را پرداخت کرده، باید این شرایط را ادامه دهد و دولت نباید خودش را وارد این جنگ سیاسی کند، اما این که فاز دوم چگونه اجرا شود، به نظرم اجرای آن باید بدون پرداخت نقدی به همه مردم باشد و در مقابل قیمت ها هم به هیچ وجه نباید به یکباره افزایش یابند.

** قیمت بنزین باید به نرخ فوب خلیج فارس برسد

صالحی اصفهانی با بیان این که، دولت باید فرمولی را تهیه کند که بر اساس آن قیمت بنزین طی چند سال به سطح هزینه فرصت آن برسد، افزود: هزینه فرصت یعنی قیمت فوب یک لیتر بنزین در خلیج فارس به اضافه حدود 40 سنت هزینه توزیع و مالیات های اصلاحی کاهش تراکم ترافیک و آلودگی هوا و محیط زیست است.

وی تصریح کرد: دولت باید بگوید میزان یارانه ای که برای هر لیتر بنزین می دهد، فلان عدد است و قیمت را مساوی هزینه فرصت، منهای این عدد بگذارد. این عدد را ابتدا باید مساوی میزان یارانه فعلی بنزین بگذارد و سیاست گذاریش را روی آن متمرکز کند و نه قیمت نهایی بنزین، بعد با شیب ملایمی یارانه را کم کند و نهایتا بعد از حدود 5 سال به صفر برساند.

وی با بیان این که، در فاز اول اشتباه این بود که قیمت اسمی بنزین 400 تومان شد و بعد ثابت نگاه داشته شد گفت: با افزایش قیمت بنزین جهانی و با توجه به افزایش نرخ ارز، از آنجایی که قیمت اسمی بنزین ثابت نگاه داشته شده بود، میزان یارانه پنهانی که دولت به بنزین می داد، دوباره به سطح قبل از اجرای فاز اول هدفمندی برگشت و تمام اهداف هدفمندی از بین رفت و برگشتیم به پله اول، به اضافه این که، دولت حالا یارانه نقدی هم می پرداخت و نهایتا پولی که بابت فروش بنزین دست دولت می رسد کمتر از نصف پولی بود که قبل از اجرای فاز اول در اختیار داشت.

صالحی اصفهانی تاکید کرد: باید فرمولی تهیه شود که قیمت بنزین نوسانات هزینه فرصت آن را منعکس کند و یارانه ضمنی بنزین در طی 5 سال به صورت تدریجی و آرام آرام کاهش پیدا کند. همه هم باید فرمول را بدانند، اما در این فرمول، میزان یارانه پنهان بنزین(فاصله میان قیمت و هزینه فرصت بنزین) نباید بیش از میزان آن در امروز شود.

وی با بیان این که، به عنوان مثال هم اکنون بنزین 400 تومانی حدود 13 سنت می شود که 85 درصد مصرف بنزین هم همین بنزین 400 تومانی است گفت: قیمت فوب خلیج فارس هم اکنون حدود 70 سنت است که با احتساب 40 سنت هزینه توزیع و مالیات اصلاحی هزینه فرصت 110 سنت می شود، نتیجه این که، دولت برای هر لیتر بنزین 97 سنت یارانه پنهان به نسبت هزینه فرصت پرداخت می کند.

این اقتصاددان با بیان این که، بر اساس فرمول جدید تحت هیچ شرایطی یارانه پنهان از 97 سنت بیشتر نمی شود گفت: به طور مثال باید هدفگذاری کرد که ظرف 5 سال این 97 سنت برسد به صفر، یعنی هر هفته حدود 0.35 سنت(حدود 10 تومن به نرخ فعلی) از یارانه هر لیتر کم شود تا نهایتا یارانه به صفر برسد و قیمت بنزین مساوی هزینه فرصتش شود.

وی تاکید کرد که در این مدت هم اگر قیمت فوب خلیج فارس بالا یا پایین شد، به همان میزان قیمت بنزین در داخل تغییر یابد و در ضمن باید اجازه داد، قیمت در محل های مختلف و بر اساس هزینه توزیع و میزان آلودگی هوا تغییر کند.

به گفته وی، این تغییرات محلی تا حدودی هم نظر کسانی را که پیشنهاد می کنند قیمت بنزین برای دهک های بالای درآمدی بیشتر باشد، تامین می کند، چون اجاره و سرقفلی جایگاه پخش بنزین در محله های مرفه تر، بالاتر است و باید در قیمت بنزین منعکس شود.

** سوخت باید به صورت هفتگی طبق فرمول گران شود

صالحی اصفهانی با بیان آن که، افزایش یکباره و شوک آور قیمت ها در شرایط فعلی درست نیست، اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که در اجرای فاز اول هدفمندی یارانه مشاهده شد، این بود که قیمت ها را به یکباره افزایش دادند و سپس نرخ ها را ثابت نگهداشتند.

وی ادامه داد: اگر قیمت انرژی ثابت نمی ماند، دولت هم اکنون کسری بودجه نداشت و می توانست به راحتی منابع یارانه نقدی را تامین و پرداخت کند، چرا که در آن زمان دلار حدود یک هزار تومان بود و در نتیجه بنزین 400 تومانی حدود 40 سنت محاسبه می شد و این در حالی بود که قیمت فوب خلیج فارس در آن زمان حدود 60 سنت بود و هزینه فرصت بنزین یک دلار می شد. این یعنی در ابتدای هدفمندی دولت 60 سنت یارانه می داد، اما الان که سه سال از آن گذشته 97 سنت یارانه پنهان می دهید که کل یارانه نقدی نیز به آن اضافه شده است.

** باید قیمت تمامی انرژی ها در یک زمان اصلاح شود

صالحی اصفهانی اظهار داشت: باید اصلاح قیمت انواع انرژی و تمام مصرف کننده ها را به طور همزمان انجام داد، به خصوص باید از ایجاد انگیزه برای جایگزینی یک نوع انرژی با انرژی دیگر فقط به دلیل تفاوت یارانه جلوگیری کرد.

وی تاکید کرد: برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه، تنها رییس جمهور است که می تواند اعداد و ارقام و برنامه های دولت را برای افزایش قیمت ها و فرمول های ارایه شده برای مردم به صورت شفاف توضیح دهد و آنها را قانع کند.

** توزیع بنزین باید به بخش خصوصی واگذار شود

این اقتصاددان با بیان آن که، توزیع بنزین در کشور باید به بخش خصوصی واگذار شود، گفت: دولت باید بنزین را در مناطق مختلف به جایگاه داران بخش خصوصی تحویل دهد و آنها بر اساس هزینه تحویل بنزین در جایگاه های مختلف، قیمت بنزین را تعیین کنند، البته اختلاف قیمت بنزین در مناطق مختلف طوری نخواهد بود که جا به جایی بنزین خارج از سیستم صرف داشته باشد و وقت و انرژی بیهوده تلف شود.

وی افزود: دولت هم می تواند با فروش جایگاه های سوختی که در اختیار دارد، پول بسیار زیادی را به دست آورد و خود را از داشتن جایگاه سوخت خلاص کند و به امور دیگر به پردازد.

صالحی اصفهانی هم اکنون استاد تمام دانشگاه ایلینویز در اوربانا- شمپین و مشاور و محقق بانک جهانی است.

وی همچنین سردبیر مجله علمی Quarterly Review of Economics and Finance و از بنیانگذاران و عضو هیات امنای سازمان پژوهش های اقتصادی خاورمیانه (Economic Research Forum) و انجمن بین المللی اقتصاد ایران (International Iranian Economic Association) است.

هادی صالحی اصفهانی در گذشته ریاست انجمن اقتصاددانان خاورمیانه(Middle East Economic Association) و مدیریت مطالعات خاورمیانه در دانشگاه ایلینویز را نیز به عهده داشته است. پژوهشهای علمی وی در رشته های توسعه و اقتصاد سیاسی تا کنون به چاپ چند کتاب و بیش از 50 مقاله در نشریات علمی اقتصاد انجامیده است.

به صورت خلاصه می توان گفت هادی صالحی اصفهانی جزو معدود اقتصاددان برجسته ایرانی است که در دانشگاه های معتبر آمریکا تدریس می کند و در عین حال بیشترین تحقیقات و پژوهش های علمی را روی اقتصاد ایران انجام داده و مقالات بسیاری درباره جوانب مختلف توسعه، اقتصاد سیاسی و سیاست گذاری اقتصادی در ایران نوشته است.